Michael Bungay Stanier, một nhà tư vấn lãnh đạo nổi tiếng người Canada và là tác giả bán chạy của New York Times, từng làm việc với hàng ngàn lãnh đạo từ các tập đoàn lớn như Google hay Microsoft. Với hơn 20 năm kinh nghiệm huấn luyện, ông đã chắt lọc những bài học thực chiến vào cuốn sách mỏng manh nhưng đầy sức mạnh “7 Câu Hỏi Thần Kỳ Của Mọi Sếp Giỏi” (tựa gốc: “The Coaching Habit: Say Less, Ask More & Change the Way You Lead Forever”), xuất bản năm 2016. Đây không phải là một cuốn sách lý thuyết dài dòng về quản lý, mà là “công cụ thực hành” ngắn gọn chỉ khoảng 200 trang giúp bất kỳ ai làm sếp – từ quản lý cấp thấp đến CEO – chuyển từ kiểu “giải quyết vấn đề thay” sang “huấn luyện để trao quyền”. Kết quả của cách tiếp cận này là đội ngũ tự chủ hơn, anh chị bớt kiệt sức, và tổ chức phát triển bền vững. Đã bán hơn 1 triệu bản, cuốn sách này trở thành “bí kíp” dành cho thế giới làm việc bận rộn, nơi hầu hết các cuộc trò chuyện chỉ kéo dài 10 phút.
Cuốn sách được cấu trúc đơn giản như một hướng dẫn thực hành: mở đầu bằng vấn đề phổ biến của lãnh đạo là vòng lặp “phụ thuộc – quá tải”, sau đó giới thiệu 7 câu hỏi “thần kỳ” làm nền tảng cho thói quen huấn luyện, và kết thúc bằng cách áp dụng chúng vào đời sống hàng ngày. Stanier lập luận rằng lãnh đạo giỏi không phải là người thông minh nhất hay nói nhiều nhất, mà là người biết hỏi đúng lúc, đúng cách. Chúng ta thường rơi vào bẫy “giải quyết nhanh” – nhân viên mang vấn đề đến, anh chị đưa ra lời khuyên, họ đi và quay lại với vấn đề mới – dẫn đến sự phụ thuộc và kiệt sức. Thay vào đó, huấn luyện là “nói ít hơn, hỏi nhiều hơn”: nó khuyến khích người khác tự khám phá giải pháp, xây dựng sự tự tin và trách nhiệm. Các câu hỏi này không phải “phép màu” trừu tượng, mà là công cụ khoa học dựa trên tâm lý học hành vi, dễ học trong vài tuần và áp dụng ngay trong mọi cuộc họp, email hay cà phê trò chuyện.
Bắt đầu từ giai đoạn mở đầu nhằm khởi động cuộc trò chuyện, câu hỏi đầu tiên là “Điều gì đang khiến anh chị bận tâm nhất?” (What’s on your mind?), được xem như “câu hỏi mở cửa” – thay vì nhảy thẳng vào vấn đề, hãy để nhân viên tự dẫn dắt. Bài học từ câu hỏi này là 95% vấn đề sẽ được giải quyết nếu anh chị chỉ lắng nghe; nó tiết kiệm thời gian và xây dựng lòng tin ngay từ giây đầu. Tiếp theo là câu hỏi thứ hai: “Còn gì nữa không?” (And what else?), được gọi vui là “AWE” (And What Else?), giúp đào sâu hơn và tránh dừng ở bề mặt. Bài học ở đây là hầu hết chúng ta chỉ nghe 70% ý kiến đầu tiên; hỏi lặp lại giúp khám phá “vàng ẩn” và ngăn chặn lời khuyên vội vã.
Sang giai đoạn tập trung để đi vào vấn đề cốt lõi, câu hỏi thứ ba là “Thách thức thực sự ở đây là gì đối với anh chị?” (What’s the real challenge here for you?), giúp phân biệt triệu chứng với nguyên nhân gốc rễ. Bài học đáng chú ý là vấn đề thường phức tạp hơn vẻ ngoài; câu hỏi này “thu hẹp” để hành động hiệu quả, tránh lãng phí năng lượng vào nhầm lẫn.
Tiếp đến giai đoạn nền tảng nhằm xác định mục tiêu, câu hỏi thứ tư là “Anh chị thực sự muốn gì?” (What do you want?), buộc phải làm rõ mong muốn thay vì mơ hồ. Bài học từ câu hỏi này là chúng ta thường né tránh nó vì sợ thất bại; trả lời giúp định hướng rõ ràng và tăng động lực cá nhân.
Trong giai đoạn hỗ trợ để trao quyền thông minh, câu hỏi thứ năm là “Tôi có thể giúp gì cho anh chị?” (How can I help?), được gọi là “câu hỏi lười biếng” – chỉ đưa ra hỗ trợ khi cần, không tự nguyện “cứu cánh”. Bài học là hỏi trước khi hành động ngăn anh chị trở thành “người hùng không cần thiết”, khuyến khích tự lập. Câu hỏi thứ sáu là “Nếu anh chị nói ‘có’ với điều này, anh chị sẽ nói ‘không’ với gì?” (If you’re saying yes to this, what are you saying no to?), khám phá chi phí cơ hội. Bài học ở đây là thành công không phải “làm tất cả”, mà là ưu tiên chiến lược; câu hỏi này giúp tránh kiệt sức và tập trung vào điều quan trọng.
Cuối cùng, giai đoạn kết thúc để học hỏi và củng cố với câu hỏi thứ bảy: “Điều gì ở đây hữu ích nhất với anh chị?” (What was most useful for you?), biến mọi cuộc trò chuyện thành bài học. Bài học là khen ngợi và học hỏi củng cố hành vi tốt; nó giúp anh chị cải thiện và nhân viên cảm thấy được đánh giá cao.
Xuyên suốt cuốn sách, Stanier nhấn mạnh rằng huấn luyện không phải “nghề riêng” của coach chuyên nghiệp, mà là thói quen ai cũng có thể xây dựng – chỉ cần thực hành 10 phút mỗi ngày. Lập luận cốt lõi là trong thế giới làm việc nhanh chóng, nơi nhân viên mong đợi lãnh đạo “có tất cả câu trả lời”, việc hỏi nhiều hơn tạo ra sự khác biệt lớn: đội ngũ sáng tạo hơn 30%, năng suất tăng, và anh chị có thời gian cho chiến lược thực sự. Một hiểu biết đáng chú ý là “Lời khuyên là độc dược của huấn luyện” – nó làm người khác thụ động; thay vào đó, câu hỏi khơi dậy trí tuệ nội tại, giống như Socratic method nhưng hiện đại và vui vẻ.
Nếu anh chị đang vật lộn với đội ngũ “chờ lệnh”, họp hành dài dòng hay cảm giác “làm việc thay vì lãnh đạo”, “7 Câu Hỏi Thần Kỳ Của Mọi Sếp Giỏi” là liều thuốc giải độc thực tế, dễ nuốt. Không cần bằng cấp huấn luyện hay thay đổi lớn lao – chỉ cần bookmark 7 câu hỏi này và thử ngay cuộc trò chuyện tiếp theo. Đọc xong, anh chị sẽ không chỉ là sếp giỏi hơn, mà còn là người lắng nghe đích thực, biến mọi tương tác thành cơ hội phát triển. Đây là một cuốn sách “đọc một lần, dùng cả đời” – đáng giá từng phút!
Cảm ơn ACE đã theo dõi. Nếu thấy hữu ích, hãy lan tỏa đến đồng nghiệp và bạn bè để cùng nhau nâng tầm tư duy & phát triển bản thân cùng Shasu nhé. Giá trị chỉ lớn khi được trao đi ạ
Ngoài mảng dịch vụ tuyển dụng headhunter tại thị trường Việt Nam, Shasu thêm mảng tuyển dụng di trú, nhờ ACE lan tỏa đến ai cần biết các con đường định cư: https://news.shasu-group.com/2024/05/24/cac-con-duong-de-co-quoc-tich-my-canada-uc-chau-au-tro-thanh-cong-dan-toan-cau/
Contact us: zalo.me/3375386215881414131
